Czym jest praktyczne przeprowadzenie ewakuacji?
Próbna ewakuacja to przeprowadzone w określonych odstępach czasu praktyczne ćwiczenia
w zakresie ewakuacji ludzi z obiektu.
Z każdego miejsca przeznaczonego do przebywania ludzi w obiekcie powinny być zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji, umożliwiające sprawne i bezpieczne opuszczenie strefy zagrożenia lub objętej pożarem. Warunki ewakuacji powinny być dostosowane do sprawności osób przebywających w obiekcie oraz funkcji jaką obiekt pełni. Organizacja ewakuacji z obiektu powinna uwzględniać konstrukcję budynku, jego wymiary oraz techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego.
Przy planowaniu próbnej ewakuacji po raz pierwszy zaleca się, aby poinformować wszystkich użytkowników obiektu o planowanym terminie i przebiegu ewakuacji. Pozwoli to zapobiec niebezpiecznym sytuacjom i zachowaniu ludzi, wynikającym z indywidualnych doświadczeń i stanu psychofizycznego. Podczas pierwszej ewakuacji w obiekcie nie zaleca się wykorzystywania środków pozoracji (np. zadymiania pomieszczeń, klatek schodowych).
Organizacja ewakuacji ludzi z obiektu powinna zostać ustalona wcześniej niż dopiero w momencie wystąpienia zagrożenia. Koncepcja ewakuacji powinna uwzględnić:
- sposoby i zasady postępowania ludzi w czasie ewakuacji;
- wyznaczenie personelu ewakuacyjnego;
- opracowanie zadań dla personelu ewakuacyjnego;
- określenie dostępnych i niezbędnych środków do przeprowadzenia ewakuacji.
Cele przeprowadzania próbnych ewakucaji
Celem przeprowadzania próbnych ewakuacji jest praktyczna weryfikacja istniejących warunków, procedur, stopnia przygotowania użytkowników obiektu i osób odpowiedzialnych za przeprowadzenie ewakuacji, a także przygotowanie użytkowników obiektu do prawidłowego zachowania podczas ewakuacji. Ponadto, istnieje możliwość sprawdzenia pod kątem sprawności systemów bezpieczeństwa w budynku, np. awaryjne oświetlenie ewakuacyjne, system sygnalizacji pożaru, system oddymiania, dźwiękowy system ostrzegawczy.
Dodatkowo, po przeprowadzonej próbnej ewakuacji można poddać analizie zachowania ludzi podczas ewakuacji i stwierdzić, jakie rozwiązania wpływają na podniesienie lub pogorszenie sprawności przeprowadzania ewakuacji w danym obiekcie.
Zasady bezpiecznej ewakuacji
W przypadku powstania realnego zagrożenia wszystkie osoby przebywające w obiekcie są zobowiązane do współpracy i bezwzględnego podporządkowania się poleceniom osób prowadzących ewakuację.
W przypadku konieczności ewakuacji z obiektu należy stosować się do poniższych zasad:
· po ogłoszeniu alarmu należy bezzwłocznie zakończyć pracę i rozpocząć opuszczanie obiektu (miejsca zagrożonego);
· osoby odpowiedzialne za prowadzenie ewakuacji powinny przystąpić do wykonywania swoich zadań;
· w pierwszej kolejności należy ewakuować osoby z pomieszczeń najbardziej zagrożonych (pomieszczeń, w których powstał pożar oraz przyległych) oraz znajdujących się w obszarze oddziaływania ognia i dymu;
· po opuszczeniu pomieszczenia należy kierować się do najbliższego wyjścia ewakuacyjnego (jeżeli istnieją do tego warunki), a następnie do miejsca zbiórki;
· w sytuacji wybuchu pożaru, po opuszczeniu pomieszczeń należy zamknąć drzwi za sobą. Zalecenie do dotyczy również drzwi na drodze ewakuacyjnej (celem jest ograniczenie rozprzestrzeniania się dymu
i ognia);
· do ewakuacji nie należy wykorzystywać dźwigów osobowych – wind;
· każdy powrót do pomieszczenia w celu zabrania prywatnych rzeczy zmniejsza szanse na skuteczną ewakuację;
· w sytuacji wybuchu pożaru, przy zadymieniu dróg ewakuacyjnych, należy poruszać się prawą stroną drogi ewakuacyjnej (najlepiej mając cały czas kontakt ze ścianami) w pozycji pochylonej (jeżeli wymaga tego sytuacja – „na czworaka”) z głową opuszczoną nisko. W górnej strefie może występować zadymienie utrudniające oddychanie (toksyczne gazy pożarowe) oraz ograniczające widoczność;
· w sytuacji odcięcia dróg ewakuacyjnych (bądź innych dróg) dla pojedynczych osób lub grup osób należy natychmiast przy użyciu dostępnych środków komunikacji (telefon, bezpośrednio lub z pomocą innych osób) powiadomić kierownika akcji ewakuacyjnej (jeżeli jest obecny – Kierującego Działaniami Ratowniczymi – Straż Pożarna);
· osoby, które zostały odcięte od dróg ewakuacyjnych (bądź innych dróg wyjścia) należy zgromadzić
w pomieszczeniu najbardziej oddalonym od miejsca wybuchu pożaru. W miarę możliwości pomieszczenie to powinno mieć okno skierowane w kierunku drogi pożarowej, co usprawni ewakuację zagrożonych osób, przybyłym Jednostkom Ochrony Przeciwpożarowej;
· oczekując na pomoc nie należy otwierać drzwi do strefy, gdzie występuje zagrożenie (dym, ogień), ani wybijać okien (może przyczynić się to do rozwoju pożaru oraz spadające szkło może zranić osoby przebywające w okolicy budynku);
· osoby ewakuujące się powinny udać się do wyznaczonego miejsca zbiórki do ewakuacji;
· nie wolno opuszczać miejsca zbiórki do ewakuacji bez otrzymania zgody – osoba, która samowolnie opuściła teren może zostać uznana za zagrożoną oraz przebywającą w obiekcie!
Wymagania związane z przeprowadzaniem próbnych ewakuacji
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów nakłada na właścicieli lub zarządców obiektów obowiązek przeprowadzania praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu.
W poniższej tabeli przedstawiono w których obiektach i w jakich odstępach czasowych należy przeprowadzać próbną ewakuację:
Rodzaj obiektu | Częstotliwość |
obiekt przeznaczony dla ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami, niezakwalifikowanego do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV | co najmniej raz na 2 lata |
obiekt, w którym cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników, w szczególności: szkoły, przedszkola, internaty, domy studenckie | co najmniej raz na rok, w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpoczęcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników |
obiekt zawierający strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL II oraz w budynku zakwaterowania osadzonych zlokalizowanych na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych | zakres i obszar budynku objęty praktycznym sprawdzeniem organizacji i warunków ewakuacji musi być uzgodniony z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej. |
Właściciel lub zarządca obiektu zobowiązany jest powiadomić właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o planowanym terminie przeprowadzenia próbnej ewakuacji, nie później niż na tydzień przed ich przeprowadzeniem.
Zmiany w zasadach przeprowadzania próbnych ewakuacji dla escape roomów
Z dniem 29 stycznia 2019 r. weszły w życie zmiany w rozporządzeniu w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, dotyczące przeprowadzania próbnych ewakuacji w tzw. „escape roomach”. Były one wprowadzone z związku z zaistniałą tragedią, do której doszło w Koszalinie. W wyniku pożaru w escape roomie zginęło wówczas pięć nastolatek,
a jeden mężczyzna został ciężko poparzony.
Na właścicieli, zarządców lub użytkowników obiektu budowlanego lub jego części, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza o charakterze rozrywkowym, polegająca na organizowaniu gier lub zabaw, w trakcie których ich uczestnicy uwalniają się z zamkniętej przestrzeni lub w inny sposób ograniczona jest możliwość przemieszczania się tych uczestników, wskutek czego ograniczona jest możliwość ich ewakuacji, nałożono obowiązek przeprowadzania próbnych ewakuacji:
- przed rozpoczęciem takiej działalności;
- co najmniej raz na 2 lata.
Obowiązek ten oznacza konieczność przeprowadzenia praktycznego sprawdzenia organizacji ewakuacji ludzi w miejsce bezpieczne, na zewnątrz obiektu budowlanego lub do sąsiedniej strefy pożarowej, a także sprawdzenie spełniania wymagań ochrony przeciwpożarowej. Sprawdzenia dokonywane są z udziałem rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Powyższe wymagania stosuje się także w przypadku działalności gospodarczej o podobnym przedmiocie, bez względu na nazwę, jaką dany przedsiębiorca się posługuje.
W trakcie planowania przeprowadzenia próbnej ewakuacji należy powiadomić właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia próbnej ewakuacji, nie później niż na 7 dni przed ich przeprowadzeniem.
Konieczne jest również sporządzenie protokołu zawierającego ocenę organizacji ewakuacji ludzi oraz spełnienia wymagań ochrony przeciwpożarowej, a następnie złożenie go do właściwej komendy powiatowej (miejskiej) Państwowej Straży Pożarnej w terminie 7 dni od dnia przeprowadzenia praktycznego sprawdzenia organizacji ewakuacji ludzi.